UMOWA DOWODOWA

Czym jest umowa dowodowa?

Jest to umowa pomiędzy Stronami mająca na celu wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu sądowym gospodarczym np. zeznań świadków lub opinii biegłego (zgodnie z art. 458⁹ kodeksu postępowania cywilnego).

Z jednej strony umowa dowodowa może więc na przykład przyczynić się do przyspieszenia odrębnego postępowania gospodarczego poprzez wyłączenie z niego określonych świadków, których zeznania nie wnoszą niczego nowego do postępowania lub wyłączenia opieszałych biegłych sądowych, na których opinie czeka się latami. Z drugiej strony można przypuszczać, że nowa umowa będzie stanowić pokusę dla dużych korporacji do wywierania nacisku na słabsze podmioty w celu wyłączenia określonych dowodów na ich niekorzyść.

W jakiej formie zawiera się umowę dowodową?

Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem.

Umowa ta może zostać zawarta na każdym stadium współpracy przedsiębiorców, a więc również już po wejściu w spór. Ponadto nie musi stanowić fizycznie odrębnego dokumentu – może być częścią postanowień innej umowy np. umowy o współpracy, umowy o świadczenie usług itd.

W przypadku zawarcia paru umów dowodowych przyjmuje się, że umowa dowodowa późniejsza utrzymuje w mocy te postanowienia umowy dowodowej wcześniejszej, które da się pogodzić z umową późniejszą.

Co jest istotą umowy dowodowej?

Kwintesencją umowy dowodowej jest możliwość umownego wyłączenia określonego rodzaju dowodów np. opinii biegłego lub zeznań świadków lub konkretnego rodzaju dowodu np. zeznań określonego świadka lub opinii oznaczonego biegłego od możliwości powoływania ich w procesie sądowym.

Należy podkreślić, że możliwe jest wyłączenie, bądź zawężenie zakresu dowodów, które swe podłoże mają w stosunkach umownych – czyli wynikają z umowy. Niedozwolone jest zatem ingerowanie w proces dowodowy w sprawach z czynu niedozwolonego.

Należy przy tym zaznaczyć, że niemożliwe jest wyłączenie wszystkich dowodów w procesie sądowym, bowiem stoi to w sprzeczności z konstytucyjnym prawem do sądu.

Jakie są konsekwencje zawarcia umowy dowodowej?

Zgodnie z art. 458⁹ kodeksu postępowania cywilnego sąd nie może z urzędu dopuścić dowodu wyłączonego umową dowodową. Tym samym ustalenia stron umowy są dla sądu wiążące i nie może on obejść zakazu.

Natomiast sąd biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy może nadal na podstawie twierdzeń stron ustalać fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową. Pomimo więc wyłączenia określonego dowodu np. zeznań świadka X, sąd nadal może przyjąć twierdzenia strony za wiarygodne (czyli uznać prawdziwość jakiegoś zdarzenia, ustalić pewne fakty) biorąc pod uwagę inne dowody przeprowadzone w sprawie, zasady logiki, pomimo wyłączenia świadka X przez umowę dowodową.